Kết quả thực hiện Chương trình Xây dựng Nông thôn mới 6 tháng đầu năm 2013 trên toàn quốc

Tại Bộ NN và PTNT, các đơn vị vẫn tiếp tục triển khai những nhiệm vụ đã được giao. Cụ thể là: Cục Kinh tế hợp tác và PTNT đã tổ chức khảo sát, đánh giá tình hình xây dựng NTM ở 11 xã điểm do Ban Bí thư chỉ đạo; Hỗ trợ xây dựng đề án NTM và tham gia chỉ đạo 03 xã điểm do Chủ tịch nước bảo trợ; Kiểm tra, đánh giá kết quả triển khai xây dựng NTM của xã Trường Hà (tỉnh Cao Bằng) theo yêu cầu của Chủ tịch Quốc hội; Tổ chức 06 lớp tập huấn đào tạo giáo viên Tiểu học cho các tỉnh theo Chương trình NTM và yêu cầu phối hợp của Ban Chỉ đạo NTM ở các tỉnh.

Các Tổng cục (Thuỷ sản, Thuỷ lợi, Lâm nghiệp) đang xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế hợp tác trong lĩnh vực chuyên ngành. Trong khi đó, các Cục (Trồng trọt, Chăn nuôi, Chế biến…) đã xây dựng kế hoạch và chọn một số xã điểm để sớm thực hiện các tiêu chí của ngành, rút kinh nghiệm cho chỉ đạo trên diện rộng.

Thành viên Ban Chỉ đạo thuộc Bộ đã kiểm tra, đánh giá 05 huyện điểm (tại Gia Lai, Bình Phước, Quảng Nam, Nghệ An và Nam Định). Kết quả là: Các huyện đều đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp huyện để chỉ đạo triển khai Chương trình NTM. Nhân rộng nhiều mô hình sản xuất hiệu quả, nâng cao thu nhập cho người dân (trong 05 huyện điểm thì duy nhất 01 huyện điểm có mức thu nhập bình quân dưới chuẩn). Cơ sở hạ tầng chuyển biến rõ rệt, một số công trình kết nối giữa huyện với xã được phát triển.

Thực hiện chủ trương của Ban Chỉ đạo về việc sơ kết một năm thực hiện phong trào "cả nước chung sức xây dựng NTM", Bộ NN&PTNT đã phối hợp với Bộ Nội vụ để lên kế hoạch khen thưởng thi đua cho các xã có thành tích xuất sắc theo Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Về bộ máy quản lý chỉ đạo các cấp, theo kiến nghị của các địa phương, cần có hướng dẫn (bổ sung) về chức năng, nhiệm vụ của bộ máy triển khai Chương trình NTM, tăng thêm cán bộ chuyên trách cho bộ phận giúp việc Ban Chỉ đạo (nhất là cấp xã) để đủ năng lực theo dõi, chỉ đạo triển khai Chương trình trong 6 tháng cuối năm và các năm tiếp theo.

Kết quả thực hiện các tiêu chí của Chương trình NTM tại các địa phương: 35 xã đạt 19 tiêu chí  (chiếm 0,4% tổng số xã tham gia Chương trình); 276 xã đạt 15-18 tiêu chí  (chiếm tỷ lệ 3,2%); 1.071 xã đạt 10-14 tiêu chí  (18,2%); 3.982 xã đạt 5-9 tiêu chí  (47%) và 2.523 xã đạt dưới 5 tiêu chí  (chiếm tỷ lệ 29,6%). Với mức độ đạt các tiêu chí như trên thì mục tiêu đến năm 2015 có 20% số xã đạt chuẩn NTM là rất khó đạt được (nếu không tăng nguồn lực và tập trung chỉ đạo và các xã điểm).

Về công tác quy hoạch, đến nay mới có 83,5% số xã của cả nước hoàn thành quy hoạch chung (trong đó, cao nhất là Bắc Trung Bộ - đạt 99,3%, Đồng bằng sông Hồng đạt 94,5%, ĐBSCL đạt 87,2%, Tây Nguyên đạt 82,1%, miền núi phía Bắc đạt 79,7%, Nam Trung Bộ đạt 70,1% và Đông Nam Bộ đạt 27,3%). Ba tỉnh có tỷ lệ phê duyệt quy hoạch thấp là Điện Biên 3%, Bình Phước 3% và thành phố HCM 11%. Nhìn chung, chất lượng công tác quy hoạch chưa đáp ứng được yêu cầu, những xã (đã làm quy hoạch sản xuất) thì lại thiếu tính kết nối vùng sản xuất hàng hoá. Hiện tượng người dân xây dựng vào phần đất (đã quy hoạch) diễn ra phổ biến ở nhiều địa phương.

Về lập đề án NTM cấp xã, đề án chưa gắn kết chặt chẽ với quy hoạch, nặng về xây dựng cơ sở hạ tầng, chưa chú trọng tới sản xuất, môi trường, văn hoá, giải pháp thực hiện... Việc huy động nguồn lực còn thiếu tính thực tiễn. Trong 6 tháng qua (nhất là các tháng đầu năm), hoạt động xây dựng hạ tầng ở các địa phương phát triển mạnh mẽ, tập trung vào các công trình giao thông nông thôn, thuỷ lợi, nước sạch, vệ sinh môi trường và công trình văn hoá xã hội. Tuy nhiên, đã bộc lộ một số bất cập: Một số địa phương huy động quá sức dân; Xây dựng xong nhưng thiếu quy trình và nguồn vốn cho công tác duy tu, bảo dưỡng.

Theo Văn phòng Điều phối Trung ương Chương trình  NTM, trong 6 tháng cuối năm 2013, các Bộ ngành cần căn cứ nhiệm vụ đã được phân công, khẩn trương tập trung chỉ đạo thực hiện các nội dung công việc để đẩy nhanh tiến độ triển khai Chương trình NTM./.